DE POSTGESCHIEDENIS VAN ZWOLLE

SPANJE EN PORTUGAL

In Nederland:

Via Frankrijk

Nederlandse brieven konden gefrankeerd kon worden tot aan de Frans-Spaanse grens. Het tarief in Nederland werd het Nederlands binnenlands tarief + het transitoport door Frankrijk, zie hiervoor het deel over de binnenlandse tarieven en de Franse tarieven. In Spanje moest de geadresseerde dan het port vanaf het Spaanse grenskantoor betalen, zie hierboven.

Circulaire 68 vermeldt het tarief per 18 december 1815 tussen het grenspostkantoor met Spanje, Saint Jean de Luz en het grenskantoor Valenciennes: tot 6 gram: 11 decimes.

In november 1853 komt er een geregelde stoomvaartverbinding tussen Nantes en Lissabon, vertrek op de 15e van elke maand. Het traject Parijs-Lissabon neemt daardoor 85 uur in beslag, terwijl brieven over land acht dagen onderweg zijn. Het tarief is hetzelfde (Circulaire 482).

Op 18 juni 1860 wordt aangekondigd dat gebruik kan worden gemaakt van de paketbootverbinding tussen Bordeaux, Lissabon en Brazilië, vertrek elke 25e van de maand (Circulaire 568). Brieven voor Portugal langs deze weg moeten worden aangeduid met Over Bordeaux. het tarief is hoger dan over land dat hetzefde blijft als in april 1852. De Ligne du Brésil van de Compagnie des Messageries Impériales (MI) onderhield deze verbinding tussen 24 mei 1860 en 1866 en werd daarna de Ligne J.

De MI "Guienne" was de eerste paketboot op de Ligne du Brésil.

Op 1 april 1852 treedt het postverdrag tussen Frankrijk en Nederland van 1 november 1851 in voege. Het tarief tot aan de Frans-Spaanse grens wordt 40 cent per 7½ wigtjes (Circulaire 458). De Nederlandse tarieven voor gefrankeerde post waren in cent:

Via Engeland

Van 10 juli 1815 tot 24 juli 1815 was de weg via Frankrijk gestremd (Circulaire 59). De post liep via Southampton, waar de postzakken met Britse schepen naar het Iberisch schiereiland werden vervoerd. Het tarief voor binnenkomende brieven in Nederland was tot 1 lood in stuiver:

De post werd eerst per scheepsgelegenheid vervoerd.

De Peninsular Steam Navigation Company (PSNC) zorgde al vanaf 1835 een geregelde verbinding tussen Gravesend, Falmouth, Lissabon,Cadiz, Gibraltar, Oporto, Vigo en terug. Op 22 augustus 1837 kregen zij een contract voor het vervoer van de post. De aanleghavens werden in 1838 Falmouth,Vigo, Oporto, Lissabon, Cadiz en Gibraltar. In 1840 werd de naam van de maatschappij gewijzigd in Peninsular & Oriental Steam Navigation Company (P&O) geheten, daar zij toen ook een contract kregen voor de postverbinding met het verre oosten. In september 1843 werd Falmouth vervangen door Southampton.

De P&O "Braganza" voer tussen 1837 en 1843 naar het Iberisch schiereiland.

De Royal Mail Steam Packet Company (RMSP) kreeg een contract voor de post naar West-Indië, beginnend eind 1841, en legde ook aan in Coruña in Noord Spanje. De postzakken werden in Londen opgemaakt.

Op 1 januari 1844 werd het Nederlandse tarief voor verzending via Londen voor een brief tot 16 wigtjes (vanaf 1 september 1850 tot 15 wigtjes) in cent (Circulaire 332):

Overzicht van de Nederlandse tarieven vanaf september 1850 voor gefrankeerde post (naar Spanje slechts mogelijk tot maart 1863), in cent:

Via Duitsland

Via Duitsland kon de post gefrankeerd worden tot aan de bestemming. Deze route kreeg de voorkeur (Circulaire 627). Ongefrankeerd verzenden was ook mogelijk. De Nederlandse tarieven voor gefrankeerde brieven, waarbij de post werd vervoerd via Duitsland waren vanaf 1 juli 1864 (naar Spanje mogelijk tot 15 augustus 1870) in cent:

*) tarief voor vooruitbetaald verzonden / ongefrankeerd ontvangen. Ongefrankeerd verzenden was voor Portugal niet toegestaan.

Via België

Vanaf 1 januari 1869 kon de post via de Belgische postadministratie van Antwerpen naar Portugal worden verstuurd (Circulaire 739). Naar Spanje kon dit vanaf 15 augustus 1870. De Nederlandse tarieven hiervoor waren in cent:

*) tarief voor vooruitbetaald verzonden / ongefrankeerd ontvangen.

Rechtstreek naar Spanje in gesloten postzakken

In juli 1872 kwam er een rechtstreekse postverbinding tussen Nederland en Spanje (Postverdrag Nederland-Spanje van 18 november 1871). De post werd vervoerd in gesloten malen. Tot oktober 1872 kon de post via deze route naar Spanje en vervolgens over land naar Portugal worden gebracht. De Nederlandse tarieven waren in cent:

*) tarief voor vooruitbetaald verzonden / ongefrankeerd ontvangen.

In Spanje:

De tarieven werden tot 11 november 1815 uitgedrukt in reales.
Vanaf die datum tot en met 1865 was het in cuartos. 1 real de véllon = 8½ cuartos.
Vanaf 1866 was het tarief in céntimos. 1 escudo = 1000 milésimas = 100 céntimos = 10 reales = 85 quartos = 2½ pesetas.
Vanaf oktober 1872 wordt het 1 peseta = 4 reales = 100 céntimos.

De gewichten waren eerst in adarmes. 1 ons = 16 adarmes = 28¾ gram. Het basistarief voor brieven was tot 4 adarmes ofwel 7,16 gram.

Voor uitgaande brieven werd in Spanje het binnenlands port gerekend tot aan de Spaans-Franse grens. De binnenlandse tarieven waren vanaf 16 november 1807 in reales:

Het reguliere Spaanse binnenlandtarief werd verhoogd met 3 cuartos voor brieven naar de grenskantoren Irun, Junquera of Jaca.

De binnenlandse tarieven voor brieven waren van 1850 t/m 1876:

Op 4 juli 1853 wordt voor brieven uit Nederland in Spanje 9 reales per 4 adarmes gerekend. Op 1 mei 1855 wordt dit verlaagd naar 4 reales per 4 adarmes.

Ingevolge het Postverdrag tussen Nederland en Spanje van 18 november 1871 is rechtstreekse verzending mogelijk in gesloten malen. Dit verdrag werd op 1 februari 1872 door de Koning van Spanje geratificeerd.
Het tarief in Spanje hiervoor wordt voor brieven tot 10 gram: 50 céntimos voor gefrankeerde en 70 céntimos voor ongefrankeerde brieven.

In Portugal:

De tarieven werden uitgedrukt in réis. 100 réis = 2½ reales.
De afstanden in leguas. 1 legua = 5 km.
De gewichten in Portugese ons. 1 Portugese ons = 28,695 gram = 8 oitavas. 1 oitava = 1/8e ons = circa 3½ gram.

Voor uitgaande brieven werd in Portugal het binnenlands port gerekend tot aan de Portugees-Spaanse grens.
Het binnenlands tarief van 24 maart 1801 t/m 30 juni 1853 in réis, afstand in leguas en gewicht in Portugese oitavas:

Het tarief voor brieven vervoerd per scheepsgelegenheid uit Engeland was per 2 oitavo: 70 réis.

In 1805 werd een lijst met de posttarieven gepubliceerd voor brieven uit Engeland, in réis:

Van 1838 t/m 30 juni 1859 waren de tarieven voor per Britse paketboot uit Engeland te Lissabon binnenkomende brieven (met daarnaast het binnenlands tarief van Lissabon naar Porto (Oporto) tot 30 juni 1853) in réis:

Van 26 april 1850 t/m 30 juni 1853 werd op uit het buitenland komende brieven met een tarief boven de 100 reis een toeslag gerekend van 5%.

Op 1 juli 1853 wordt het binnenlands tarief tot 3 oitavas: 25 réis + voor elke 2 oitavas meer: 25 réis.
Per 13 september 1861 tot 15 gram: 25 réis + voor elke 7½ gram meer: 25 réis.

Laatst bijgewerkt op 15.09.2023 10:25 uur.

Copyright © 2019 - G.L. van Welie FRPSL
Secretaris van de Nederlandse Academie voor Filatelie
Representative of the Royal Philatelic Society London for the Netherlands

Niets uit deze website mag worden gekopieerd, verspreid en/of gepubliceerd zonder schriftelijke toestemming van de auteur.

Heeft u aanvullingen of opmerkingen?